Ngủ ngáy là một vấn đề thông thường mà nhiều người gặp phải. Nó không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn, mà còn có thể gây phiền toái cho các thành viên trong gia đình hoặc những người chung sống với bạn. Tuy nhiên, trước khi tìm hiểu cách khắc phục vấn đề này, chúng ta cần hiểu rõ hơn về ngủ ngáy là gì và tại sao nó xảy ra.
Vậy ngủ ngáy là gì?
Ngủ ngáy là hiện tượng âm thanh phát ra từ đường hô hấp trong quá trình ngủ. Nó xuất hiện khi luồng không khí gặp trở ngại trong khoang mũi hoặc họng, gây ra tiếng ồn không mong muốn. Việc ngủ ngáy thường xảy ra khi bạn đang nằm nghiêng lên phía sau, khiến cơ liên quan đến việc điều chỉnh đường hô hấp không hoạt động đúng cách.
Liệu ngủ ngáy có bình thường không?
Ngáy là tình trạng phổ biến (và bình thường) đối với nhiều người. Trên thực tế, gần như tất cả mọi người đều ngáy vào một thời điểm nào đó, kể cả trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ và ngủ ngáy không gây ra tác động đáng kể nào tới sức khỏe.
Việc xác định được ngủ ngáy có bình thường không sẽ phụ thuộc vào mức độ và tần suất, và cũng phụ thuộc vào yếu tố đặc biệt của từng người. Một số người sẽ ngủ ngáy khi uống quá nhiều rượu hoặc các loại thuốc, trong khi đó, một số người lại ngủ ngáy đơn giản chỉ là do trải qua một ngày căng thẳng hoặc mệt mỏi.
Tuy nhiên, ngáy to và chói tai có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ – một tình trạng khiến bạn ngừng thở khi ngủ. Nếu chứng ngáy xảy ra kết hợp với các cơn ngưng thở (thở hổn hển khi ngủ) và các triệu chứng khác như mệt mỏi hoặc khó chịu, thì bạn nên nói chuyện với các bác sĩ
Các triệu chứng của ngủ ngáy
Mỗi người khi ngủ ngáy sẽ tạo ra những âm thanh khác nhau, chúng có thể nhận biết được như:
- Những rung động yên tĩnh.
- Huýt sáo.
- Cằn nhằn.
- Khịt mũi.
- Rầm rầm.
Những người ngủ ngáy cũng có thể có những biểu hiện:
- Trằn trọc và xoay người trong khi ngủ
- Thức dậy với cổ họng khô hoặc đau
- Cảm thấy mệt mỏi trong ngày (tê mỏi)
- Đau đầu
- Cảm thấy ủ rũ hoặc cáu kỉnh
- Gặp khó khăn trong việc tập trung
Nguyên nhân gây nên ngủ ngáy
Khi bạn thở, bạn đẩy không khí qua mũi, miệng và cổ họng. Các rung động này tạo ra tiếng ồn ầm ầm, lạch cạch mà chúng ta gọi là tiếng ngáy diễn ra do sự tắc nghẽn trong đường thở của bạn có thể khiến các mô này rung động với nhau khi không khí di chuyển qua:
- Vòm miệng mềm (phía sau vòm miệng của bạn).
- Amidan.
- Adenoid (mảng mô nằm cao trong cổ họng, ngay sau mũi).
- Lưỡi.
. Một số yếu tố khác nhau có thể gây ra tắc nghẽn đường thở này, bao gồm:
Lý do cơ địa bẩm sinh
Có những người ngủ ngáy do bẩm sinh của cơ họng, amidan, lưỡi hoặc quai hàm. Các cơ này có thể bị phình to hoặc không phát triển đầy đủ, dẫn đến tắc nghẽn đường hô hấp và làm cho hơi thở khó khăn hơn trong khi ngủ.
Ngoài ra vách ngăn lệch (khi sụn ngăn cách hai lỗ mũi của bạn lệch tâm) cũng có thể cản trở luồng không khí
Các yếu tố này hoàn toàn có thể di truyền từ bố mẹ sang cho con. Vì vậy, nếu trong gia đình bạn có người ngủ ngáy thì việc bạn cũng ngủ ngáy là một dấu hiệu bình thường
Lý do từ sức khỏe tổng thể
Viêm xoang, nghẹt mũi do dị ứng và cảm lạnh thông thường cản trở luồng không khí qua miệng và mũi của bạn. Người mang thai cũng dễ ngáy hơn do thay đổi nội tiết tố.
Thừa cân cũng là một nguyên nhân phổ biến gây nên ngủ ngáy. Ngáy và rối loạn hô hấp liên quan đến giấc ngủ phổ biến hơn ở những người thừa cân có mức chỉ số BMI lớn hơn 25 hoặc béo phì có chỉ số BMI vượt quá 30.
Bệnh gan, tăng huyết áp và tiểu đường là những bệnh lý khác thường đi kèm với ngủ ngáy. Các bệnh lý này có thể gây ra sự chèn ép, làm tắc nghẽn đường thở, làm cho người bị ngủ ngáy.
Lý do về tuổi tác
Ngáy phổ biến hơn khi chúng ta già đi vì trương lực cơ giảm, khiến đường thở của chúng ta co lại (co lại). Điều này làm cho các cơ của chúng ta không còn hoạt động được hiệu quả như trước đây, và dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe đặc biệt là ngủ ngáy.
Lý do về giới tính
Ngủ ngáy phổ biến hơn ở nam giới
Lý do bởi rượu bia và thuốc an thần
Đồ uống có chứa cồn và một số loại thuốc làm thư giãn cơ bắp làm hạn chế luồng không khí qua mũi, miệng và cổ họng.
Làm sao để khắc phục ngủ ngáy?
Đối với những người gặp phải ngủ ngáy, việc tìm hiểu cách khắc phục vấn đề này là rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể thử để cải thiện giấc ngủ của mình
Những phương pháp điều trị không cần phẫu thuật
- Thay đổi tư thế ngủ: Vị trí nằm sấp hoặc nằm nghiêng lên bên có thể làm giảm khả năng ngủ ngáy. Nâng cao đầu của bạn trong khi ngủ để cải thiện luồng không khí. Hãy thử ngủ với những tư thế khác nhau để tìm ra tư thế phù hợp nhất của bản thân.
- Giảm cân: Trong một số trường hợp, người béo phì dễ bị ngủ ngáy hơn. Việc giảm cân có thể giúp giảm nguy cơ ngủ ngáy và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Tránh uống rượu, thuốc lá và thuốc an thần trước khi ngủ: Uống rượu và hút thuốc lá trước khi đi ngủ có thể làm tăng nguy cơ ngủ ngáy. Hạn chế hoặc ngừng sử dụng những chất này có thể giúp giảm tình trạng ngủ ngáy.
- Sử dụng ống thông khí: Một số trường hợp ngủ ngáy có thể được cải thiện bằng việc sử dụng ống thông khí. Đây là một thiết bị được đặt vào khoang mũi hoặc miệng để duy trì lưu lượng không khí thông suốt và giảm nguy cơ ngủ ngáy.
- Thay đổi lối sống: Một số thay đổi nhỏ trong lối sống của bạn có thể giúp giảm tình trạng ngủ ngáy, ví dụ như tăng cường hoạt động thể chất, điều chỉnh thời gian ngủ, và kiểm soát căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày.
- Thuốc: uống thuốc cảm lạnh và dị ứng làm giảm nghẹt mũi khi có các dấu hiệu cảm giúp sẽ giúp bạn thở dễ dàng hơn.
- Dụng cụ hỗ trợ: hiện tại đã có nhiều công cụ hỗ trợ nhưỡng người ngủ ngáy như đeo miếng dán dải mũi sẽ giúp mũi của bạn thông thoáng trong suốt quá trình ngủ, thiết bị bảo vệ miệng để làm cố định vị trí hàm giúp không khí lưu thông tốt hơn, gối chống ngáy sẽ giúp bạn có một vị trí ngủ tốt hơn.
Những phương pháp điều trị ngủ ngáy bằng phẫu thuật
Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ có thể sử dụng phẫu thuật để điều trị chứng ngáy nặng. Mục tiêu của phẫu thuật là thu nhỏ hoặc loại bỏ mô thừa hoặc chỉnh sửa vấn đề về cấu trúc (chẳng hạn như vách ngăn bị lệch). Phương pháp điều trị phẫu thuật có thể bao gồm:
- Phẫu thuật tạo hình vòm miệng được hỗ trợ bằng laser (LAUP): LAUP làm giảm mô trong vòm miệng mềm của bạn và cải thiện luồng không khí.
- Liệu pháp cắt bỏ: còn được gọi là Nhiệt điện cực (somnoplasty), kỹ thuật này sử dụng năng lượng tần số vô tuyến để thu nhỏ mô thừa ở vòm miệng và lưỡi mềm của bạn.
- Chỉnh hình vách ngăn (septoplasty): Nếu bạn có vách ngăn lệch, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật tạo hình vách ngăn. Phẫu thuật tạo hình vách ngăn giúp cải thiện luồng không khí qua mũi bằng cách định hình lại sụn và xương.
- Cắt amiđan hoặc nạo sùi vòm họng: bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ mô thừa ở phía sau cổ họng của bạn (cắt amiđan) hoặc phía sau mũi của bạn (nạo sùi vòm họng).
Những câu hỏi thường gặp về ngủ ngáy
Ngủ ngáy có phải là triệu chứng của bệnh ngừng thở khi ngủ?
Ngủ ngáy không nhất thiết có nghĩa là bạn mắc bệnh ngừng thở khi ngủ. Ngủ ngáy chỉ là một triệu chứng thông thường của bệnh ngừng thở khi ngủ, nhưng cũng có rất nhiều nguyên nhân khác gây ra ngủ ngáy. Do đó, nếu bạn chỉ ngủ ngáy mà không gặp những triệu chứng khác, có thể không cần phải lo lắng về bệnh ngừng thở khi ngủ.
Trẻ em ngủ ngáy: Có cần lo lắng?
Ngáy ở trẻ em là một hiện tượng thông thường và hiếm khi chỉ ra một vấn đề nghiêm trọng. Hầu hết các trường hợp, nguyên nhân của việc trẻ em ngủ ngáy là do mũi bị tắc. Tuy nhiên, nếu bạn lo lắng hoặc có bất kỳ dấu hiệu nào khác, hãy liên hệ với bác sĩ trẻ em để được kiểm tra và xác định liệu trẻ có cần điều trị hay không.
Làm thế nào để bạn biết nếu bạn ngáy?
Nếu bạn sống với bạn đời hoặc bạn cùng phòng (hoặc nhiều người), họ có thể đã nói với bạn rằng bạn ngáy. Nếu bạn sống một mình, có thể khó biết chắc chắn hơn. Để tìm hiểu, bạn có thể lấy máy ghi âm kích hoạt tiếng ồn và bật nó lên trước khi đi ngủ.
Ngủ ngáy có thể chỉ là một vấn đề nhỏ, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể là triệu chứng của bệnh ngừng thở khi ngủ, một vấn đề nghiêm trọng hơn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bạn. Nếu bạn gặp các triệu chứng bao gồm ngủ ngáy to, mệt mỏi ban ngày, cáu gắt, đau đầu hoặc thậm chí thở khò khè trong giấc ngủ, bạn nên hẹn gặp một chuyên gia y tế để được khám và điều trị.
Kết luận
Ngủ ngáy là một vấn đề thông thường và thường không gây hại. Tuy nhiên, nếu bạn ngáy ồn ào, kéo dài và gây ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ, có thể đó là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn. Nếu bạn không chắc chắn liệu ngủ ngáy có ảnh hưởng đến sức khỏe của mình hay không, hãy hẹn một cuộc hẹn với bác sĩ để được khám và xác định nguyên nhân gây ra ngủ ngáy cũng như liệu bạn cần điều trị hay không.